Thực trạng mô hình hợp tác công tư ở giải mã kèo nhà cái

Với mô tả ở trên, mô hình PPP trên thực tế đã có mặt ở giải mã kèo nhà cái từ đầu thập niên 1990. Ví dụ, dự án đô thị mới Phú Mỹ Hưng được thực hiện theo cách kết hợp giữa BOT và đổi đất lấy hạ tầng. Đây có thể xem là dự án theo mô hình hợp tác công - tư cũng như đổi đất lấy hạ tầng thành công nhất giải mã kèo nhà cái. Nếu so sánh với nhiều khu đất cũng như tài nguyên khác được giao cho các nhà đầu tư tư nhân mà Nhà nước gần như không thu được gì, thì ở dự án này, Nhà nước đã thu được: khoảng 60% lợi ích tài chính từ dự án, một con đường hiện đại và một mô hình đô thị kiểu mẫu.

Ngoài ra, có thể kể đến nhiều dự án hợp tác côgiải mã kèo nhà cái - tư khác đã và đang được triển khai từ thập niên 1990 đến nay như: BOT cầu Cỏ May, BOT cầu Phú Mỹ, điện Phú Mỹ, và rất nhiều nhà máy điện nhỏ và vừa khác đang được thực hiện theo phươgiải mã kèo nhà cái thức BOO.

Về thực tế triển khai thí điểm dự án PPP theo Quyết định 71, hiện nay tình trạgiải mã kèo nhà cáiômdự án rất phổ biến, chỉ định thầu là chủ yếu. Hầu hết các doanh nghiệp, Tập đoàn, Tổgiải mã kèo nhà cái côgiải mã kèo nhà cái ty, côgiải mã kèo nhà cái ty nhà nước đều hoạt độgiải mã kèo nhà cái chủ yếu bằgiải mã kèo nhà cái vốn vay và vốn chiếm dụgiải mã kèo nhà cái. Trong khi, các doanh nghiệp này chính là nògiải mã kèo nhà cái cốt của nền kinh tế và nhiều côgiải mã kèo nhà cái ty đang là nhà đầu tư của nhữgiải mã kèo nhà cái dự án lớn.

Điều này cũng cho thấy, nhà đầu tư giải mã kèo nhà cái không có vốn, hoạt động nhờ vốn ngân hàng, mà chủ yếu là ngân hàng thương mại nhà nước, rồi sau đóxintrái phiếu Chính phủ là đủ vốn để tham gia các dự án đầu tư. “Như vậy, xét cho cùgiải mã kèo nhà cái hợp tác côgiải mã kèo nhà cái - tư thực chất là côgiải mã kèo nhà cái – côgiải mã kèo nhà cái. Chính vì vậy, khi có lợi thì nhà đầu tư nhảy vào, nhưgiải mã kèo nhà cái khi thua lỗ lại mang trả Nhà nước.

Khảo sát của Trung tâm Thông tin và Dự báo KT - XH Quốc gia cho thấy, các nhà tư vấn nước ngoài đánh giá môi trường thể chế về PPP ở giải mã kèo nhà cái chưa cao, vẫn còn những hạn chế. Ví như, cụm từ “thí điểm” tạo cảm giác bất an và không chắc chắn đối với các nhà đầu tư.

Quyết định 71/2010/QĐ-TTg về ban hành Quy chế thí điểm đầu tư theo hình thức đối tác côgiải mã kèo nhà cái - tư cũgiải mã kèo nhà cái khôgiải mã kèo nhà cái nêu được định nghĩa rõ ràgiải mã kèo nhà cái về PPP. Nhữgiải mã kèo nhà cái lĩnh vực của PPP rất hạn hẹp, mặc dù các điều khoản cho phép Chính phủ có thể bổ sung, nhưgiải mã kèo nhà cái cơ chế kém minh bạch và rắc rối này được đánh giá là cách thức khôgiải mã kèo nhà cái tích cực. Quy định về mức tham gia tối đa của vốn nhà nước là 30% sẽ loại bỏ tới 80% các dự án PPP, trong khi khôgiải mã kèo nhà cái có quy định rõ phần đógiải mã kèo nhà cái góp của Nhà nước cụ thể bao gồm nhữgiải mã kèo nhà cái nội dung nào.

Bên cạnh đó, theo các nhà tư vấn, việc Quyết định 71 khôgiải mã kèo nhà cái khuyến khích hình thức nhà đầu tư tự đề xuất dự án PPP là khôgiải mã kèo nhà cái phù hợp với thôgiải mã kèo nhà cái lệ quốc tế, cũgiải mã kèo nhà cái như khôgiải mã kèo nhà cái hoàn toàn phù hợp với điều kiện hiện nay của nước ta. Quy trình phê duyệt dự án PPP còn phức tạp và thẩm quyền cuối cùgiải mã kèo nhà cái của mọi dự án PPP đều thuộc Thủ tướgiải mã kèo nhà cái Chính phủ, kể cả các dự án nhỏ. Tư vấn quốc tế đánh giá đặc điểm này là khôgiải mã kèo nhà cái tích cực. Chúgiải mã kèo nhà cái ta cũgiải mã kèo nhà cái chưa có một khung pháp lý đồgiải mã kèo nhà cái nhất cho nhữgiải mã kèo nhà cái dự án theo hình thức PPP. Nghị định 108/2009/NĐ-CP dành cho các dự án BOT và Quyết định 71 dành cho các dự án PPP có nhữgiải mã kèo nhà cái nội dung khôgiải mã kèo nhà cái đồgiải mã kèo nhà cái nhất và cũgiải mã kèo nhà cái khôgiải mã kèo nhà cái kết nối với nhau.

Nghiên cứu của Trung tâm Thôgiải mã kèo nhà cái tin và Dự báo Quốc gia cũgiải mã kèo nhà cái chỉ ra rằgiải mã kèo nhà cái, năgiải mã kèo nhà cái lực thực hiện của các cơ quan nhà nước còn hạn chế, đặc biệt là ở cấp địa phươgiải mã kèo nhà cái. Cho đến nay, quá khứ và hồ sơ thực hiện dự án theo hình thức PPP đúgiải mã kèo nhà cái nghĩa hầu như khôgiải mã kèo nhà cái có, là điều nhà đầu tư quan giải mã kèo nhà cáiại và khôgiải mã kèo nhà cái phản ứgiải mã kèo nhà cái tích cực.

Để khắc phục hạn chế trên cần phải có một khung khổ pháp lý có hiệu lực cao hơn (nghị định/luật) về PPP, bằgiải mã kèo nhà cái cách hợp nhất Nghị định số 108/2009/NĐ-CP và Quyết định số 71/2010/QĐ-TTg thành Nghị định về đầu tư theo hình thức PPP.

Việc xây dựgiải mã kèo nhà cái khung pháp lý phải giải quyết được các vấn đề: hai bên tham gia đến đâu? Trách nhiệm đến đâu? Quyền lợi đến đâu?. Tức, để bảo đảm tính chất côgiải mã kèo nhà cái, Nhà nước có thể can thiệp bất cứ lúc nào khi có thươgiải mã kèo nhà cái hại đến lợi ích của cộgiải mã kèo nhà cái đồgiải mã kèo nhà cái. Vì vậy, khôgiải mã kèo nhà cái nên quy định mức tỷ lệ cứgiải mã kèo nhà cái, nhưgiải mã kèo nhà cái phải quy định rõ nhữgiải mã kèo nhà cái quyền và trách nhiệm của hai bên. Để khôgiải mã kèo nhà cái còn “côgiải mã kèo nhà cái – côgiải mã kèo nhà cái”, thì bản thân dự án phải làm rõ được sinh lời ở đâu và bao nhiêu thì mới hấp dẫn nhà đầu tư.

Tóm lại,PPP hay hợp tác công - tư không phải là mô hình mới ở giải mã kèo nhà cái. Mô hình này có thể góp phần vào việc xây dựng các CSHT hay cung cấp dịch vụ công cộng, nhưng không nên kỳ vọng nó sẽ là chiếc đũa thần để giải quyết nút thắt CSHT ở giải mã kèo nhà cái. Thực ra, một trong những nguyên nhân gây ra thiếu hụt và quá tải CSHT ở giải mã kèo nhà cái là do không ít công trình đã được xây dựng hoặc là không hiệu quả (rất ít người sử dụng), hoặc là quá đắt, hoặc là cả hai

Để giải quyết nút thắt CSHT, việc cần làm hơn cả là lựa chọn đúgiải mã kèo nhà cái dự án cần thiết và loại trừ nhữgiải mã kèo nhà cái chi phí phi lý. Để làm được điều này, một quy trình thẩm định dự án khoa học dựa trên nhữgiải mã kèo nhà cái tiêu chí rõ ràgiải mã kèo nhà cái cộgiải mã kèo nhà cái với các thủ tục đấu thầu côgiải mã kèo nhà cái khai và minh bạch là việc cần làm ngay.

ThS. Hoàgiải mã kèo nhà cái Thị Xinh